Kinderen helpen rustig te worden: Bruce Perry

 

Zoon zijn hoofd draait soms overuren. Gelukkig heb ik inmiddels een berg truukjes om ervoor te zorgen dat het voor ons allemaal hanteerbaar blijft. Truukjes die ik graag deel. Ze werken namelijk bij de meeste kinderen. 

Veel handvatten rondom opvoeding en knelpunten met kinderen zijn gebaseerd op cognitie. Er wordt gepraat, uitgelegd en / of streng 'nee' gezegd. Dit werkt echter lang niet altijd. Zeker niet als een kind op dat moment helemaal over zijn of haar toeren is. Als een kind erg uit balans is, dan helpt praten namelijk niet. De onrust zit op een ander level. Of beter gezegd: in een ander deel van de hersenen. 

Onze hersenen zijn namelijk opgebouwd uit drie verschillende 'denk'gedeeltes: 

1. De herstenstam: het autonome zenuwstelsel. Als je in dit deel van de hersenen zit wordt het vechten, vluchten of bevriezen. 
2. Het lymbische systeem: hier worden emoties toegekend en wordt de omgeving gescand op gevaar. 
3. De neocortex: hier zit het redeneren en logisch denken. 

Als alles goed gaat, dan denk je het merendeel van de tijd vanuit je neocortex. Het hele onderwijs is hierop gebouwd. Wat zeg ik... de hele maatschappij is hierop ingericht. :-)

Kinderen, maar ook volwassenen zakken nog wel eens even terug naar het limbische systeem en (als het helemaal mis is) soms ook naar de hersenstam (waar een mens terugvalt op vechten, vluchten of bevriezen). Praten is dan niet iets wat helpt, omdat het cognitieve gedeelte uitgeschakeld wordt als iemand terugzakt naar lagere delen van de hersens. En met woorden probeer je iemand aan te spreken in het cognitieve gedeelte. Niet handig als dat deel even uit staat. 

Bruce Perry (een toonaangevende psychiater op het gebied van vroegkinderlijk trauma) ontwikkelde een theorie dat ritme in combinatie met wat andere factoren (de 6 r's) kinderen (en volwassenen) helpt om sneller weer terug te schakelen naar bovenliggende hersengedeelten. De activiteit moet Relationeel (veilig), Relevant (kloppend met leeftijd en persoon), Repetetief, Resultaatgevend (plezierig), Ritmisch en Respectvol zijn. 

Dit klinkt heel ingewikkeld, maar het betekent dat je op moeilijke momenten beter gezellig met je kind een eindje kunt gaan wandelen, dan dat je gaat mopperen. Klapspelletjes, samen zingen, trampoline springen (wij gooien  een knuffelbeest over tijdens het springen), drummen (op de tafel - ritmes voordoen en na laten spelen), skippyballen enzovoorts zijn allemaal fijne opties om een kind weer in zijn denkbrein te laten komen en de verbinding met elkaar weer op de rails te zetten. En áls een kind dan weer in zijn denkbrein zit, dan kun je vervolgens alsnog zeggen wat je te zeggen had. Als het dan nog nodig is. 

Zo blijkt hier de beste remedie tegen naschools geruzie tussen de kinderen 5 minuten trampolinespringen te zijn. Doe er een spelletje overgooien bij en de stemming slaat gelijk om. 

Eigenlijk is het ontzettend jammer om te zien hoe al die spelletjes die heel goed zijn voor het kinderbrein (touwtje springen, balspelletjes, steltlopen, klapspelletjes) zijn vervangen voor gehang achter een schermpje - wat een kinderbrein eerder zal overprikkelen dan dat het wat biedt.